Stonkowate (Chrysomelidae)
-duża rodzina chrząszczy licząca na świecie około 35 000 gatunków. W Polsce występuje ok. 500 gatunków. Chrząszcze te są małe, ich wielkość waha się w granicach 1,5-12 mm. Ciało ich jest owalne lub okrągłe. Charakteryzują się ciekawym, jaskrawym ubarwieniem, często z metalicznym połyskiem. Z wierzchu ciało może być gładkie, bądź pokryte wyrostkami lub szczecinkami. Głowa tych owadów może być widoczna lub schowana. Czułki są długie o różnej budowie, a odnóża kroczne.
Stonkowate to owady kosmopolityczne. Zamieszkują wszystkie środowiska lądowe, gdzie rosną rośliny żywicielki. Wyjątkiem jest rząsielnica (Donacia sp.), która prowadzi wodno – lądowy tryb życia.
Chrząszcze te są owadami roślinożernymi. Osobniki dorosłe zjadają liście, łodygi, korzenie, kwiaty, czy nektar. Larwy na ogół żerują na liściach. Stonkowate mogą same stać się pokarmem, przez co wykształciły ciekawą strategię obrony. W przypadku zagrożenia owady te szybko podkurczają czułki, głowę i odnóża, przez co mogą ześlizgiwać się z roślin na glebę. Inny sposób polega na upodobnianiu się do liści lub nasion. Chrząszcze te posiadają barwy ostrzegawcze i paskudny smak odstraszający potencjalnych drapieżników. Np. Tarczyki (Cassidinae) posiadają spłaszczone ciało, które przypomina tarczę, przez co wrogowie mają utrudniony dostęp do spodu owada. Wiele gatunków stonkowatych to szkodniki upraw. Najbardziej znana jest stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata), która może wyrządzić ogromne szkody w uprawie ziemniaków. Dwa gatunki stonkowatych są pod częściową ochroną gatunkową: jeziornica rdestnicowa (Macroplea appendiculata) oraz jeziornica rupiowa (Macroplea mutica).
WYBRANE GATUNKI STONKOWATYCH SPOTYKANE W POLSCE:
Chrysomelinae:
– Chrysolina coerulans – Złotka miętowa
– Chrysolina fastuosa – Złotka jasnotowa
– Chrysolina purpurascens – Złotka purpurowa
– Chrysolina sanguinolenta – Złotka lnicowa
– Chrysolina staphylaea – Złotka nadwodna
– Chrysomela collaris – Rynnica wierzbowa
– Chrysomela cuprea – Rynnica miedzista
– Chrysomela lapponica – Rynnica lapońska
– Chrysomela populi – Rynnica topolowa
– Chrysomela tremula – Rynnica osikowa
– Chrysomela vigintipunctata – Rynnica dwudziestokropkowa
– Gastrophysa polygoni – Kałudnica rdestówka
– Gastrophysa viridula – Kałudnica zielona
– Gonioctena decemnotata – Szubarga rudonoga
– Gonioctena quinquepunctata – Szubarga pięciokropka
– Gonioctena viminalis – Szubarga dziesięciokropka
– Leptinotarsa decemlineata – Stonka ziemniaczana
– Oreina cacaliae senecionis – Podhalanka okazała
– Phratora laticollis – Jętrewka długoczułka
– Phratora vitellinae – Jątrewka wiklinówka
– Phratora vulgatissima – Jątrewka zielona
– Plagiodera versicolora – Wprzeczka różnobarwna
– Plagiosterna aenea – Rynnica olszowa
– Timarcha rugulosa – Godnica pontyjska
Criocerinae:
– Crioceris asparagi – Poskrzypka szparagowa
– Crioceris duodecimpunctata – Poskrzypka dwunastokropkowa
– Crioceris quatuordecimpunctata – Poskrzypka czternastokropkowa
– Lilioceris lilii – Poskrzypka liliowa
– Oulema gallaeciana – Skrzypionka błękitka
– Oulema melanopus – Skrzypionka zbożowa
Cryptocephalinae:
– Cheilotoma musciformis – Zaciętka
– Clytra laeviuscula – Moszenica wierzbówka
– Clytra quadripunctata – Moszenica czterokropka
– Cryptocephalus bilineatus – Zmróżka złocieniowa
– Cryptocephalus pini – Zmróżka sosnowa
– Cryptocephalus sericeus – Zmróżka złotawa
Galerucinae:
– Agelastica alni – Hurmak olchowiec
– Diabrotica virgifera – Stonka kukurydziana
– Galeruca tanaceti – Rozdestnica wrotyczówka
– Lochmaea caprae – Naliścica wierzbowa
– Pyrrhalta viburni – Szarynka kalinówka
Cassidinae:
– Cassida murraea – Tarczyk omanowy
– Cassida nebulosa – Tarczyk mgławy
– Cassida nobilis – Tarczyk złotosmugi
– Cassida rubiginosa – Tarczyk ostowy
– Cassida vibex – Tarczyk łopianowy
– Cassida viridis – Tarczyk zielony
– Cassida vittata – Tarczyk komosowy
Źródło:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Chrz%C4%85szcze_Polski#Stonkowate_(Chrysomelidae)
