Rzeka Postomia

Postomia to jedna z najbardziej malowniczych rzek przepływających przez teren Nadleśnictwa Lubniewice. Ze względu na swój rwący nurt w górnych odcinkach, porównywana jest do górskich rzek. Rzeka Postomia wypływa ze źródeł bijących na południowym stoku góry Glinik w pobliżu Trzemeszna Lubuskiego. Postomia jest lewym dopływem Warty i ma długość 34,5 km, a powierzchnia dorzecza wynosi 1425 km³. Rzeka płynie przez Pojezierze Łagowskie i Kotlinę Gorzowską. W środkowym i dolnym biegu (do Słońska) płynie w uregulowanym korycie jako Kanał Postomski, przepływa przez Park Narodowy „Ujście Warty”, gdzie współtworzy znajdujące się na jego terenie rozlewiska, które są bogate w różne gatunki ptaków wodnych. Swój bieg Postomia kończy na wysokości Kostrzyna nad Odrą w rzece Warcie. Postomia obfituje w wiele gatunków ryb, oprócz szczupaka, płoci i okonia można spotkać tutaj pstrąga. Obecność pstrąga świadczy o wysokiej czystości wód występujących w Postomii.

W 2005 roku na terenach, przez które płynie Postomia utworzono rezerwat przyrody o nazwie „Dolina Postomii”.  Powstanie rezerwatu ma na celu ochronę walorów przyrodniczych krawędzi doliny Postomii pomiędzy Lemierzycami a Słońskiem. Dno doliny Postomii zajmują zbiorowiska szuwarowe i łąkowe , które graniczą przestrzennie z wąskim pasem łęgów olszowo – jesionowych. Na terenie rezerwatu znajdują się stare drzewa, które kwalifikują się do ochrony pomnikowej. Są to graby, dęby, buki, wiązy, topole i klony. Drzewa te stanowią siedlisko dla wielu rzadkich gatunków grzybów, owadów i innych bezkręgowców. Zadaniem rezerwatu jest zachowanie naturalnych ekosystemów leśnych i nieleśnych.  Na terenie rezerwatu „Dolina Postomii” występuje wiele rzadkich i chronionych roślin jak: cis pospolity, bluszcz pospolity, czerniec gronkowy, dzwonek brzoskwiniolistny, kokorycz wątła, konwalia majowa, paprotka zwyczajna, przylaszczka pospolita, śnieżyczka przebiśnieg czy żankiel zwyczajny. Rezerwat stanowi siedlisko dla szeregu ginących i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt, przede wszystkim ptaków i owadów.

W 2010 roku w ramach Programu dla Odry 2006 Nadleśnictwo Lubniewice wykonało na rzece Postomii, w pobliżu miejscowości Krzeszyce, budowle piętrzące. Przez co nastąpiło odtworzenie dwóch zbiorników małej retencji, w miejscach, gdzie znajdowały się przedwojenne młyny. Dzięki tym działaniom stawy i kanały młyńskie na nowo wypełniły się wodą i utworzyły zachwycające oko tereny. Obszar ten zyskał na atrakcyjności turystycznej. Zbiorniki retencyjne wpłynęły na bioróżnorodność otaczających je drzewostanów. W 2013 roku w ramach dofinansowania z funduszu PO RYBY 2007 – 2013 Nadleśnictwo Lubniewice zagospodarowało tereny „Krzeszyckich młynów”, udostępniając je do rekreacji i wypoczynku. Obecnie na tym terenie znajduje się: plac zabaw dla dzieci, miejsce na ognisko z ławkami, obecne są także: wiaty, pomosty do dobijania kajaków oraz tablice informacyjne w języku polskim i niemieckim, które opisują historię przedwojennych młynów oraz jakie gatunki roślin czy zwierząt możemy spotkać w lesie. Wytyczono szlak pieszo – rowerowy. Miejsce to jest chętnie odwiedzane przez mieszkańców Krzeszyc i przyjezdnych turystów.

Krzeszyckie młyny dawniej

Duży spadek i szybki bieg rzeki Postomia były znakomicie wykorzystywane przez krzeszyckie młyny. Wzdłuż biegu rzeki, w okolicach Krzeszyc obecne były cztery młyny: górny stary młyn, środkowy i dolny, a także miejscowy młyn (Wiejski Młyn), którego właścicielem była rodzina Lessel. Młyny przyczyniły się do rozwoju gospodarczego Krzeszyc.

1.Górny stary młyn tzw. Czwarty młyn.

Powstał jako pierwszy młyn, nazywany był starym młynem zbożowym Schubertscha, przez współczesnych mieszkańców Krzeszyc zwany Czwartym młynem. Okres powstania młyna datuję się na rok 1668. Jako młyn zbożowy i tartak odgrywał ogromną rolę w życiu gospodarczym wsi. Młyn ten był jedynym w okolicy wyposażonym młynem zgodnie ze sztuką młynarską.

2.Środkowy młyn.

Był to średni młyn – Młyn Żydowski, który w 1932 roku został zamknięty ze względu na brak rentowności.

3.Dolny młyn.

To trzeci krzeszycki młyn , który był młynem żarnowym o nazwie Ottona Junkera. Jego ostatnim przedwojennym właścicielem był Wilhelm Kruschel. Z opowieści mieszkańców wynika, że po II wojnie światowej młyn ten był w dobrym stanie i mielono w nim jeszcze mąkę. Obecnie młyn już nie istnieje, a na jego miejscu usytuowana jest elektrownia wodna.

4.Wiejski młyn.

To młyn żarnowy i olejowy zlokalizowany w samym centrum Krzeszyc przy rzece Postomii. Zwany był młynem Ottona Lessela lub Młynem Wiejskim. Od 1825 roku młyn ten był własnością rodziny Lessel, która pochodziła ze Śląska. Z materiałów źródłowych wynika, że Ludwig Lessel w roku 1818 zakończył produkcję przedmiotów z żelaza na potrzeby rolnictwa i stworzył w tym miejscu młyn, który dzisiaj nazywany jest Młynem Wiejskim. W 1825 roku Lessel dokupił jeszcze Stary Młyn, który w 1859 roku przepisał synowi Karolowi, a ten z kolei przekazał go bratu Augustowi. Od roku 1900 właściciele młyna zmieniali się dość często. Budynki młyna były z muru pruskiego, a kompleks zachowanych do dziś masywnych budynków młyna i domu powstał podczas zarządu Lesselów. Do dnia dzisiejszego młyn jest sprawny technicznie, choć nie jest eksploatowany. Przy młynie znajduje się elektrownia wodna, wykorzystująca siłę wody rzeki Postomii do produkcji prądu elektrycznego. Obecnie młyn jest w posiadaniu osób prywatnych.

Źródło:

1. Urząd Gminy w Krzeszycach: http://www.krzeszyce.pl/.
2. Gminna Bibliotek Publiczna w Krzeszycach: „Z dziejów Gminy Krzeszyc” w ramach projektu „Spotkania z historią czyli przeszłość dla przyszłości” str. 8-48.
3. Tablice informacyjne znajdujące się na trasie III i IV Młyna w Krzeszycach.
4. Zdjęcia dzięki uprzejmości portalu: https://fotopolska.eu – https://fotopolska.eu/m49329,Krzeszyce.html.
5. Zdjęcia dzięki uprzejmości Gminnej Biblioteki Publicznej w Krzeszycach: https://gbpkrzeszyce.naszabiblioteka.com/,https://www.facebook.com/pages/category/Library/Gminna-Biblioteka-Publiczna-w-Krzeszycach-901162046617289/.

Powiązane zdjęcia: