Tułów (thorax)
– to odcinek ciała, na którym mieszczą się narządy ruchu – odnóża oraz skrzydła (u owadów uskrzydlonych – Pterygota),
– spełnia funkcje lokomotoryczne,
– zbudowany jest z 3 segmentów mniej lub więcej zlanych ze sobą:
- przedtułowia (prothorax),
- śródtułowia (mesothorax),
- zatułowia (metathorax).
Segmenty
U większości owadów przedtułów jest ruchomy, a pozostałe segmenty zrastają się. Wyjątek stanowią muchówki (Diptera) i błonkówki (Hymenoptera), u których wszystkie segmenty są zlane ze sobą i nieruchome.
Grubsze i twardsze miejsca segmentów nazwane są płytkami.
Płytki dzielą się na:
1. Tergit
– płytka grzbietowa (tergum, notum) tworząca górną część segmentu.
Tergity nazwane są plecami. Składają się z:
– Przedplecza (protergum,pronotum),
– Śródplecza (mesotergum, mesonotum),
– Zaplecza (metatergum,metanotum).
W tergitach śród i zatułowia wyróżnia się:
– przedtarczę (praescutum),
– tarczę (scutum),
– tarczkę (scutellum),
– zatarczę (postnotum).
Części te oddzielone są szwami.
2. Pleuryt
– płytki boczne (pleurae), które mieszczą się po bokach segmentu.
Płytki boczne określane są jako:
– propleurum,
– mesopleurum,
– metapleurum.
Każdy pleuryt podzielony jest ukośnie szwem pleuralnym (satura pluralis) na część:
– przednią (dolną) – episternum,
– tylną (górną) – epimerum.
Na górnej krawędzi pleurytów śród i zatułowia mieści się słupek pleuralny – kolumienka (columella), który dochodzi do zakończenia szwu pleuralnego i tworzy punkt podparcia skrzydeł.
3. Sternit
– płytka brzuszna (sternum) tworząca część dolną segmentu.
Sternity nazywane są piersiami i tworzą je:
– Przedpiersie (prosternum),
– Śródpiersie (mesosternum),
– Zapiersie (metasternum).
Poszczególne segmenty tułowia u owadów różnią się budową i kształtem. U owadów uskrzydlonych (Pterygota) śródtułów i zatułów są silnie rozwinięte bo na nich znajdują się skrzydła.
Rys.1. Schemat budowy tułowia owada (wg. Grabda E., 1973).
Źródło:
-
- Bunalski M., Piekarska-Boniecka H., Wilkaniec B. 2009 „Entomologia. Entomologia ogólna cz1.” Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne t.1: 44-47.
-
- Gillott C., 2005 „Entomology Third Edition” Springer: 73-75.
-
- Grabda E., 1973 „Zoologia. Bezkręgowce, Tom I” Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Snodgrass R.E., 1935 „Principles of Insect Morphology” Cornell University Press: 157-186.